พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ได้ให้ความหมายของอุดมคติไว้ว่า อุดมคติ[อุดมมะ-,อุดม-] น. จินตนาการที่ถือว่าเป็นมาตรฐานแห่งความดี ความงามและความจริง ทางใดทางหนึ่งที่มนุษย์ถือว่าเป็นเป้าหมายแห่งชีวิตของตน
หากเราพบคำว่า "อุดมคติ(ideal)" ปรากฏในตำราทางวิทยาศาสตร์ เช่น แก๊สอุดมคติ (ideal gas) ของไหลอุดมคติ (ideal fluid) และวัฏจักรอุดมคติ(ideal cycle) เป็นต้น ความหมายของอุดมคติจะสื่อถึงสิ่งที่ถูกกำหนดให้มีความสอดคล้องกับทฤษฎี ยกตัวอย่างเช่น แก๊สอุดมคติ คือ แก๊สในทางทฤษฎีที่มีสมบัติใน "อุดมคติ" กล่าวคือโมเลกุลของแก๊สอุดมคติจะไม่มีปริมาตร ไม่มีแรงดึงดูดระหว่างโมเลกุล การชนกันระหว่างอะตอมหรือโมเลกุลเป็นการชนแบบยืดหยุ่นสมบูรณ์ ซึ่งสมบัติที่กล่าวมาข้างต้นนี้จะไม่พบในแก๊สจริง(real gas) โดยแก๊สจริงหลายชนิดจะมีสมบัติใกล้เคียงกับแก๊สในอุดมคติต่อเมื่อโมเลกุลมีขนาดเล็กและอยู่ห่างกันมาก
จากตัวอย่างการใช้ “อุดมคติ” ในทางวิทยาศาสตร์ พบว่าความหมายของอุดมคติในทางวิทยาศาสตร์มีความหมายบางส่วนแตกต่างไปจากที่ราชบัณฑิตได้ให้ไว้ สำหรับความน่าสนใจของการแปลความหมายของคำว่า “อุดมคติ” คือ จินตนาการที่ถือว่าเป็นมาตรฐาน ซึ่งเมื่อแปลความหมายของจินตนาการและมาตรฐาน อาจกล่าวได้ว่าสิ่งใดก็ตามทั้งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิตที่ถูกกล่าวว่าเป็นอุดมคติ คือ ภาพที่สร้างขึ้นในจิตใจ เพื่อนำไปใช้เป็นเกณฑ์ในการวัดและเปรียบเทียบ
จากตัวอย่างการใช้ “อุดมคติ” ในทางวิทยาศาสตร์ พบว่าความหมายของอุดมคติในทางวิทยาศาสตร์มีความหมายบางส่วนแตกต่างไปจากที่ราชบัณฑิตได้ให้ไว้ สำหรับความน่าสนใจของการแปลความหมายของคำว่า “อุดมคติ” คือ จินตนาการที่ถือว่าเป็นมาตรฐาน ซึ่งเมื่อแปลความหมายของจินตนาการและมาตรฐาน อาจกล่าวได้ว่าสิ่งใดก็ตามทั้งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิตที่ถูกกล่าวว่าเป็นอุดมคติ คือ ภาพที่สร้างขึ้นในจิตใจ เพื่อนำไปใช้เป็นเกณฑ์ในการวัดและเปรียบเทียบ
